Kosmiczny kręgiel - sonda Lucy odkrywa niezwykły kształt asteroidy Donaldjohanson

Sonda kosmiczna NASA Lucy z powodzeniem przeleciała w pobliżu asteroidy Donaldjohanson 20 kwietnia 2025 roku, ujawniając jej zaskakujący, dwuczęściowy kształt przypominający dwa stożki lodowe złączone wąskim mostkiem. To fascynujące odkrycie stanowi ważny krok w długoterminowej misji badania początków Układu Słonecznego.

Podczas przelotu, który odbył się o godzinie 13:51 czasu EDT (19:51 czasu środkowoeuropejskiego), sonda zbliżyła się na odległość zaledwie 960 kilometrów od powierzchni asteroidy, poruszając się z zawrotną prędkością 30 000 mil na godzinę (13,4 kilometra na sekundę). Ten krótki, ale intensywny moment pozwolił na zebranie bezcennych danych, których przesyłanie na Ziemię może potrwać nawet tydzień.

Asteroida Donaldjohanson okazała się być większa niż wcześniej sądzono – ma około 8 kilometrów długości i 3,5 kilometra szerokości w najszerszym punkcie. Jednak to nie rozmiar, a nietypowy kształt obiektu wzbudził największe zainteresowanie naukowców. Struktura asteroidy przypomina dwa wafelki z lodami lub dwa stożki lodowe połączone wąskim przesmykiem, co specjaliści określają jako binarny układ stykowy.

Image

"Struktura geologiczna Donaldjohansona jest uderzająco złożona" – przyznają naukowcy analizujący pierwsze obrazy. Badania wskazują, że asteroida najprawdopodobniej powstała około 150 milionów lat temu w wyniku zderzenia dwóch mniejszych obiektów. To relatywnie młody wiek jak na obiekt kosmiczny, co czyni go szczególnie wartościowym dla zrozumienia procesów formowania się planet.

Nazwa asteroidy nie jest przypadkowa – upamiętnia ona antropologa Donalda Johansona, który odkrył słynne skamieniałości australopiteka Lucy w Etiopii. Od tej samej skamieniałości zaczerpnięto nazwę dla całej misji kosmicznej. Ta symboliczna więź między odległą przeszłością naszej planety a tajemnicami kosmosu podkreśla główny cel misji – zrozumienie początków Układu Słonecznego.

Choć spotkanie z asteroidą Donaldjohanson jest ważnym osiągnięciem, stanowi ono jedynie etap w ambitniejszym planie. Głównym zadaniem sondy Lucy jest eksploracja tzw. trojańskich asteroid Jowisza – grupy prymitywnych obiektów krążących po tej samej orbicie co gigantyczna planeta, ale nie w jej bezpośrednim sąsiedztwie. Będzie to pierwsza w historii misja badająca te odległe ciała niebieskie.

Image

Wcześniej, w listopadzie 2023 roku, Lucy przeleciała już obok asteroidy Dinkinesh, odkrywając przy okazji jej niewielki księżyc Selam. Oba te spotkania z asteroidami w głównym pasie między Marsem a Jowiszem stanowią swego rodzaju "próbę generalną" przed główną częścią misji.

Pierwsze spotkanie z trojańską asteroidą o nazwie Eurybates zaplanowano na sierpień 2027 roku. W kolejnych latach, do 2033 roku, Lucy ma odwiedzić jeszcze cztery inne trojańskie obiekty. Naukowcy liczą, że badania tych prymitywnych ciał niebieskich pozwolą lepiej zrozumieć procesy, które doprowadziły do powstania planet, w tym naszej Ziemi.

Misja Lucy, wystrzelona w kosmos w 2021 roku, jest długoterminowym projektem, którego owoce będziemy zbierać przez następną dekadę. Obecny przelot obok asteroidy Donaldjohanson z jej intrygującym kształtem dwóch złączonych stożków stanowi ważny krok na drodze do odkrywania tajemnic początków naszego Układu Słonecznego i potencjalnie rzuca nowe światło na procesy, które umożliwiły powstanie życia.