Galaktyka Wir, niekiedy nazywana M51, przez wieki była przedmiotem fascynacji astronomów, urzekając ich swą spektakularną spiralną budową. Dziś, za sprawą Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST), jesteśmy w stanie dostrzec to niebiańskie zjawisko w nieporównywalnie głębszym detalu. Świeżo opublikowane zdjęcie, zarejestrowane za pomocą instrumentów NIRCam i MIRI JWST, rzuca nowe światło na misterną strukturę ramion spiralnych tej galaktyki, dostarczając nam być może najbardziej oszałamiający wizualny wgląd w Galaktykę Wir do tej pory.

 

Niejednokrotnie przypominająca kształtem wir wodny w zlewie, Galaktyka Wir dumnie prezentuje swe spiralne ramiona, typowe dla galaktyk tej klasy. Jednak dzięki danym zgromadzonym przez JWST, możemy zobaczyć w niej coś więcej niż tylko te znane nam struktury.

 

Zdjęcie ukazuje ciepły pył koncentrujący się wzdłuż ramion, reprezentowany jako głęboko czerwone rejony. Aktywne powstawanie gwiazd ma miejsce właśnie w tych miejscach, prowadząc do jasnego, niebiesko-białego centrum galaktyki. Co więcej, kolory pomarańczowy i żółty wskazują na gaz, który został zjonizowany przez nowo uformowane gromady gwiazd.

 

Nie mniej imponujące jest jedno z odkryć JWST, a mianowicie ogromne czarne bąbelki, które znalazły się wewnątrz ramion. Pozwalają one na prześwietlenie gazu i pyłu tej galaktyki, umożliwiając spojrzenie na odległe gwiazdy w sposób niespotykany do tej pory. Dzięki takim obserwacjom otrzymujemy nieocenione informacje dotyczące dynamiki powstawania gwiazd oraz ich wzajemnych oddziaływań w kontekście kosmicznym.

ESA/Webb, NASA & CSA, A. Adamo (Stockholm University) and the FEAST JWST team

Warto również zwrócić uwagę na NGC 5195 - mniejszą, żółtawą galaktykę, położoną na krańcu jednego z ramion Galaktyki Wir. Chociaż jest znacznie mniejsza, jej wpływ grawitacyjny odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu się charakterystycznych ramion spiralnych Wiru.

 

Obecne obserwacje tej niezwykłej galaktyki są integralną częścią projektu FEAST, którego głównym celem jest pogłębienie naszej wiedzy na temat procesów powstawania gwiazd poza naszą galaktyką, Drogą Mleczną. Poprzez analizę tych procesów, badacze mają nadzieję opracować dokładniejsze modele tworzenia się gwiazd w skali uniwersalnej.

 

Galaktyka Wir, położona w konstelacji Psów Gończych, jest oddalona od nas o około 31 milionów lat świetlnych. Z racji jej relatywnej bliskości i wyróżniających się cech przez dziesięciolecia była ulubionym celem obserwacji dla wielu astronomów-amatorów. Dziś, dzięki niesamowitemu obrazowi dostarczonemu przez JWST, zdajemy sobie sprawę z prawdziwego piękna i złożoności tej galaktyki, która teraz jest ukazana z niespotykaną dotąd dokładnością.