Według nowego badania opublikowanego w Nature Astronomy, w czasach starożytnych na Czerwonej Planecie istniała szczególna forma tektoniki podobna do tej, jaka miała miejsce na Ziemi trzy miliardy lat temu.

Zaskakujący rezultat badań wskazuje, że Mars, który dotychczas uważany był za jednopłytową planetę bazaltową, może kryć w sobie tajemnice dotyczące procesów geologicznych z przeszłości. Okazuje się, że procesy te, choć rzadkie, mogły tworzyć izolowane obszary wulkaniczne bogate w krzemionkę. Mars zdecydowanie różni się od Ziemi – większość jego powierzchni składa się z bazaltu o stosunkowo niskim stężeniu krzemionki.

Planetolodzy, analizując odkrycia, wysnuli interesującą hipotezę dotyczącą tektoniki pionowej, która, jak się okazuje, mogła istnieć na naszej planecie trzy miliardy lat temu, jeszcze przed zjawiskiem znanym jako ruchy płyt tektonicznych. Fenomen eksfoliacji litosfery spowodował, że pewna część ziemi zapadła się w głębokość płaszcza ziemi, gdzie została wzbogacona w krzemionkę, a następnie wypłynęła na powierzchnię w wyniku intensywnej aktywności wulkanicznej.

Dzięki temu mechanizmowi możliwe jest zrozumienie, dlaczego poziom krzemionki jest wyższy w wulkanach marsjańskich niż na innych obszarach planety. Autorzy badania zwracają również uwagę na zróżnicowaną morfologię wulkanów na Marsie, które obejmują kopuły, stratowulkany, kaldery i tarcze piroklastyczne, występujące w obszarze Eridania, w pobliżu olbrzymich basenów o średnicy setek kilometrów.

Te baseny o niemal płaskim dnie, osiągające głębokość od 2 do 4 kilometrów, cechują się grubością skorupy o 10-20 kilometrów niższą niż otaczające terytorium oraz posiadają unikalne właściwości w strukturze pól magnetycznych. To wskazuje na przypuszczenie, że są one wynikiem przetworzenia skorupy, która opadła w wyniku procesu rozwarstwienia litosfery.

Odkrycie pochodzenia wulkanów na Marsie przez geologów z USA i Chin przynosi nowe spojrzenie na historię geologiczną Czerwonej Planety. Może to być klucz do zrozumienia podobieństw i różnic między Ziemią a Marsa w kwestii procesów geologicznych i ewolucji planetarnej.